In het najaar komen de eerste echte bewoners naar het Innovathuis in Stad aan ’t Haringvliet op Goeree-Overflakkee. Het nieuwbouwhuis, op het eerste gezicht een gewoon rijtjeshuis, is een proefwoning om te zien of het haalbaar is om (nieuwbouw-) huizen te verwarmen op groene waterstof. Nu verblijven er alleen nog techneuten. Na de zomer nemen de eerste bewoners hun intrek. Iedere keer voor drie maanden, zolang de proef draait. Iedere keer een andere gezinssamenstelling. “Mensen die hier tijdelijk komen wonen, moeten open staan voor veel monitoring”, zegt initiatiefnemer Jean-Paul Scheurleer.
Duurzaam, energiezuinig en vol met domotica. Het begint al bij de voordeur van het Innovathuis. Techneuten en (de toekomstige) bewoners kunnen naar binnen door gebruik te maken van een oog scan, door een vingerafdruk te plaatsen, met een pasje of gewoon met een sleutel. De nieuwbouwwoning is ook uitermate goed geïsoleerd om het energieverbruik laag te houden. Er is apparatuur in de woning aanwezig om te monitoren hoe het zit met het energieverbruik en het warmteverloop. Het huis is voorzien van vloerverwarming, energiebesparende kranen, een recirculatie douche, ventilatie met warmteterugwinning en er liggen 30 zonnepanelen op het dak. Dat alles en meer maakt het huis zelfvoorzienend als het om energie gaat.
Opslag waterstof in de achtertuin
Wat in de tuin meteen in het oog springt is de aanwezigheid van een grote opslag voor 1200 liter waterstof, met een omvang van tweeënhalve bij bijna anderhalve meter en een hoogte van om en nabij 1.60. In de garage staat een unit of Power Box die groene stroom (afkomstig van de zonnepanelen) omzet in waterstof. Op het moment dat de zonnepanelen geen energie produceren, zet de Power Box via een vernuft systeem een deel van de opgeslagen waterstof weer om in elektriciteit of een katalytische boiler (eerste werkende waterstofketel in Nederland) zorgt voor verwarming van het huis en warm tapwater. De warmte die vrijkomt bij de processen in de elektrolyser en brandstofcel wordt gebruikt en in een 200 liter boiler bewaard. Hiermee wordt het hoge rendement gewaarborgd. Twee in de woning aangebrachte batterijen zorgen ervoor dat er ook op piekmomenten voldoende energie voorhanden is voor de bewoners.
Maatschappelijke acceptatie waterstof
Volgens Jean-Paul Scheurleer van ontwikkelaar Hylife Innovations is het nog pionieren. De energietransitie staat nog in de kinderschoenen en consumenten moeten wennen aan de verschillende nieuwe vormen van energievoorziening. “In de jaren zestig van de vorige eeuw kregen we de overstap op aardgas en in de jaren negentig de eerste auto’s op elektriciteit. Dat vond iedereen spannend. En nu krijgen we waterstof.”
Aardgasvrij
Nederland moet in 2050 geheel aardgasvrij zijn. Sinds halverwege 2018 is de aansluitplicht voor nieuwbouwwoningen op het aardgasnet komen te vervallen. Ontwikkelaars en bouwers geven prioriteit aan het zeer goed isoleren van woningen en het plaatsen van nieuwe installaties, zoals de warmtepomp. Waterstof kan volgens Jean-Paul Scheurleer een goede aanvullende oplossing zijn of geheel alternatief. “We zeggen niet dat waterstof dé oplossing is, maar wel dat het één van de oplossingen kan zijn.”
Ook mogelijk op wijkniveau
Volgens de Zuid-Hollandse ontwikkelaar is het ook mogelijk om op wijkniveau met groene waterstof aan de slag te gaan. In deze testcase in Stad aan ’t Haringvliet gaat het slechts om één woning waar groene waterstof wordt opgeslagen en wanneer nodig weer omgezet in stroom. Scheurleer loopt met concrete plannen om een project met 100 woningen met een waterstofinstallatie op wijkniveau te starten. De precieze locatie kan hij nog niet prijsgeven, maar de ambitie is op Goeree Overflakkee. Hij vertelt er bij dat het op het platteland makkelijker is om groene waterstof in te zetten dan in stedelijk gebied. Ook al is het ook daar wel mogelijk. “We kunnen dan werken met warmtenetten.”
Risico’s
Het gebruik van waterstof is niet geheel risicoloos. Maar aardgas is dat ook niet. Het gaat in beide gevallen om brandbaar gas, waarbij Scheurleer aantekent dat waterstof het voordeel heeft dat het 20 meter per seconde stijgt en vluchtig is. Als waterstof vrijkomt, is het snel weg. Daarnaast is het belangrijk om apparatuur te installeren die detecteren wanneer er onbedoeld waterstof vrijkomt. Veiligheid staat op de eerste plaats, het is belangrijk om Veiligheid regio’s (brandweer) te betrekken aan de voorkant bij pilots en initiatieven.
Te duur?
De techniek – waarbij een overschot aan groene energie wordt omgezet in waterstof, opgeslagen en vervolgens weer wordt veranderd in stroom – is nu nog duur. Alleen al vanwege de apparatuur. Maar dat gaat veranderen, volgens de pionier, zeker als projecten wat groter van omvang zijn en er meer ervaring is opgedaan. Ook de ontwikkeling van producten staat niet stil, er wordt veel over waterstof gesproken en fabrikanten gaan steeds meer de mogelijkheden zien.
Voordelen nieuwbouw
Ook al wil de gemiddelde huizenkoper in de eerste plaats een leuk en betaalbaar huis, houdt het klimaat steeds meer mensen bezig, volgens Scheurleer. “Deze vorm van energievoorziening is goed voor het milieu en de leefomgeving.” De techniek is toepasbaar in bestaande bouw en nieuwbouw. Scheurleer tekent hierbij aan dat het mooie van een nieuwbouwwoning is dat techniek en vormgeving naadloos op elkaar aansluiten. Als na (in totaal drie jaar) de pilot afloopt gaat het Innovathuis in de verkoop. Zonder waterstofinstallatie en alle bijbehorende domotica. Het gaat om een pilot. Maar volgens Jean Paul Scheurleer moeten we wel doorpakken als het gaat om waterstof. “We kunnen niet meer om waterstof heen.”
