Hoewel het weer goed gaat met de woningmarkt, staat van ruim één miljoen huishoudens de woning ‘onder water’. Als zij hun huis verkopen, zitten ze met een restschuld. Velen van hen durven daarom niet te verhuizen. Terwijl dat vaak wel degelijk kan.

Mogelijkheden met een restschuld

U heeft verschillende mogelijkheden om, met een restschuld, een ander huis te kopen. In veel gevallen zult u, al dan niet op advies van de bank, meerdere oplossingen combineren.

Meefinancieren in de nieuwe hypotheek

U kunt uw restschuld (gedeeltelijk) meefinancieren in uw nieuwe hypotheek. U sluit dan dus een hogere lening af dan wat u zonder restschuld maximaal mag lenen (dit jaar: 103 procent van de woningwaarde, in 2016: 102 procent). Banken nemen hiermee een risico, omdat ze geld verstrekken zonder onderpand. Maar met voldoende inkomen en goede toekomstperspectieven willen veel banken best meewerken.
Het meefinancieren van de restschuld kan, onder bepaalde voorwaarden, met behoud van Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Voorwaarde is dat de hypotheek, inclusief de restschuldfinanciering, onder de NHG-grens blijft (nu: 245.000 euro, vanaf 1 juli 2016: 225.000 euro). Een hypotheek met NHG geeft een veilig gevoel; als u buiten uw schuld uw hypotheeklasten niet meer kunt betalen, neemt de NHG uw schuld over.
Het meefinancieren van uw restschuld in uw nieuwe hypotheek is onlangs fiscaal aantrekkelijker gemaakt. Het kabinet heeft besloten de hypotheekrente over de extra ‘restschuldlening’ gedurende 15 jaar aftrekbaar te maken. Dat was tot voor kort 10 jaar en is dus een verruiming.

Eigen spaargeld aanspreken

Als u voldoende spaargeld heeft, kun u uw restschuld (geheel of gedeeltelijk) aflossen uit eigen middelen. Het grote voordeel daarvan is dat uw maandelijkse hypotheeklasten dan flink lager zijn.

Hulp via een schenking

Een schenking van ouders of andere familieleden kan u helpen uw restschuld (geheel of gedeeltelijk) af te lossen. Dit kan (tot 52.752 euro) belastingvrij, als u het geld maar besteedt aan het aflossen van uw restschuld. Omdat de meeste restschulden veel lager zijn dat dit bedrag, kan een schenking een mooie oplossing zijn, of in ieder geval een deel van de oplossing. De gemiddelde ‘onderwaarde’ in Nederland is 33.000 euro. Dat betekent dat de huizen die onder water staan, gemiddeld 33.000 euro minder waard zijn dan de hypotheek die erop rust.

Samen meer lenen

Als u in uw eentje een woning heeft gekocht die nu ‘onder water’ staat, en u bent inmiddels samen, dan kunt u de stap naar een ander huis mét uw partner zetten. Tenminste, als u allebei een inkomen heeft. U kunt dan meer lenen. Het meefinancieren van de restschuld is dan vaak een stuk gemakkelijker.

Naar een goedkoper huis

U kunt verhuizen naar een goedkoper huis. Toch gebeurt dit niet vaak. De meeste mensen met een restschuld zijn vrij jong, tussen de 25 en 35. Die krijgen kinderen en willen om die reden juist groter gaan wonen. Groter is veelal duurder. Een goedkoper huis is vaak kleiner.

Persoonlijke lening

Heeft u geen eigen middelen en is meefinancieren geen optie? Dan kunt u uw bank vragen uw restschuld om te zetten in een persoonlijke lening. Voor kleine restschulden kan dit een optie zijn. Bij grotere restschulden is dit niet verstandig; de rente bij persoonlijke leningen is hoog.

Mensen weten vaak niet wat mogelijk is

Sander van Gils, van makelaarskantoor Kompas in Spijkenisse, komt in zijn werk heel vaak mensen tegen van wie het huis onder water staat. “Zolang zij hun hypotheeklasten kunnen betalen, is er niets aan de hand”, zegt hij. “Maar als ze een ander huis willen kopen, durven ze dat vaak niet. Of ze denken dat het door die restschuld helemaal niet kán. Dat is dus een misverstand. Wij wijzen klanten er altijd op dat ze in veel gevallen wel degelijk een ander huis kunnen kopen als ze een restschuld hebben.”
Een voorbeeld van zo’n klant is een man die met zijn partner in 2008 een huis in Spijkenisse kocht, op de top van de markt. Het stel ging na twee jaar uit elkaar en hij zette de hypotheek op zijn naam. “Het was een spaarhypotheek en er was dus wel iets afgelost, maar door de crisis was de woning fors minder waard geworden”, zegt Van Gils. “Toen de man met een nieuwe vriendin ging samenwonen en met haar een kind kreeg, wilden ze naar een ander huis. Maar de restschuld bij de verkoop van hun huidige woning zou 20.000 euro zijn. Dus zij dachten dat ze ‘vast’ zaten. Wij hebben hen toen verteld dat er wel degelijk mogelijkheden zijn. Dat was nieuw voor hen. Uiteindelijk heeft hij de helft van die 20.000 euro in de nieuwe hypotheek meegefinancierd. Dat kon bij de bank waar hij ook zijn oude hypotheek had. De andere helft kwam van een belastingvrije schenking van zijn vader. Zo kon dit gezin toch verhuizen.”

Meer informatie:

• Op Restschuldinfo.nl geeft de Vereniging van Nederlandse Banken informatie. Ook kunt u hier lezen wat in algemene zin de mogelijkheden zijn als u met een restschuld te maken krijgt.
• De Nationale Hypotheek Garantie legt op haar website uit wat de voorwaarden zijn om, met behoud van NHG, uw restschuld mee te financieren in uw nieuwe hypotheek.