Het is meer dan een mooie plek aan het IJ. Voor ontwikkelende bouwer Hurks is het ook een proeftuin. Het bedrijf wil op locatie Noorderkaap in Amsterdam Noord materialen gaan hergebruiken uit een ander project om de circulaire ambitie van het bedrijf stapsgewijs vorm te kunnen gaan geven. Experimenteren noemt ontwikkelaar Carina Hak het. Er komt een paviljoen dat is opgebouwd uit een donorskelet. In de toekomst wil het bedrijf ook woningen gaan bouwen van gerecyclede materialen. “We moeten het nu gaan leren zodat we het ook in andere projecten kunnen gaan toepassen.”
Een straffe wind gaat over de nu nog open vlakte naast het IJ. Schuin aan de overkant ligt het Centraal Station van Amsterdam en iets verderop gelegen staat gezichtsbepalende hoogbouw. De plannen voor de locatie Noordkaap zijn anders, kleinschaliger. Hier willen ontwikkelende bouwer Hurks, ontwikkelende belegger Amvest en woningcorporatie De Alliantie ruim driehonderd woningen neerzetten: voor de sociale huur, vrije sector huur en de koopsector. Ook komen er drie kavels waar toekomstige bewoners volgens het principe van mede-opdrachtgeverschap – samen met de projectontwikkelaar en andere betrokkenen – een huis kunnen laten bouwen. Verder is er plek voor commercieel vastgoed, parkeergarages én het paviljoen dat uit hergebruikte materialen is opgebouwd. Dit moet een circulair en duurzaam gebouw worden.
Op weg naar een circulaire economie
Het online platform De Ingenieur schreef heel recent dat de Nederlandse overheid er naar streeft dat de Nederlandse economie in 2050 volledig circulair is. Aangezien de bouwwereld ongeveer de helft van het grondstoffengebruik voor zijn rekening neemt, is daar veel winst te behalen. Hergebruik wordt de nieuwe norm en Hurks wil zeker niet achterblijven. Het bedrijf zet bij het gebied Noorderkaap vooral in op materiaalrecycling en de energieopgave. “Die ambities pakken we er uit.”
Skelet van het paviljoen
Op de kop van het terrein, vlakbij het water, komt het paviljoen te staan waarvan het skelet afkomstig is van de Cruquiusweg (eveneens) in Amsterdam. Zodra het op de locatie Noorderkaap staat, gaat het dienst doen als een bouwbord met mogelijkheden voor projectieschermen. “We willen het casco in die fase gebruiken om er reclame te maken voor deze locatie door er doeken op te bevestigen die een beeld geven van de plek zoals die gaat worden. Tevens denken we nu over het organiseren van bijvoorbeeld een open lucht bioscoop. Voor de volgende fase onderzoeken we of we met houten liggers afkomstig uit een ander project een uitkijktoren kunnen realiseren. Zo kunnen mensen op hoogte het prachtige uitzicht zelf ervaren en tevens in de keuken kijken tijdens de realisatiefase.
Nieuwe fase, nieuwe functie
Het paviljoen verandert in elke fase van functie. In de periode dat de nieuwe bewoners hiernaartoe verhuizen zou het dienst kunnen doen als klusruimte of uitleenplek van gereedschap. En weer later kan het – op een definitieve plek in de nieuwe wijk – een horecafunctie krijgen of iets anders. “Zo’n gebouw heeft in alle fasen een toegevoegde waarde voor de wijk.”
Ervaring opdoen en uitdagingen aangaan
Voor Hurks en Amvest is het in ieder geval een eerste grote stap op weg naar circulair bouwen. Voor alle ontwikkelaars en bouwers is dit ook de nieuwe realiteit. Hergebruik gaat een steeds grotere rol spelen. Het is een trend die een snelle ontwikkeling doormaakt, volgens Carina Hak. Maar er valt ook nog veel te leren. “Het is echt een uitdaging. Ook om het verhaal over circulariteit uit te dragen en uit te leggen aan de consument.”
Haaks op elkaar staan
Soms kan het lastig zijn om de twee doelstellingen – hergebruik van materialen en een energieneutraal gebouw neerzetten – haaks op elkaar staan. Dat laatste is immers ook een belangrijke ambitie van de Nederlandse overheid en de bouwsector. Carina Hak geeft het voorbeeld van tweedehands glas. Een energie neutrale woning beschikt over driedubbel glas vanwege de hoge isolatiewaarde. Tweedehands ramen zijn vaak gemaakt van enkel glas. “Dat is echt een uitdaging. Maar er zijn oplossingen te bedenken zoals het toevoegen van een extra gevel.”
Databank voor herbruikbare materialen
Circulair bouwen kost per saldo meer tijd en energie dan het normaliter zou doen. Ontwikkelaars en bouwers worden gedwongen om alles anders te bedenken en los te laten hoe ze het gewend waren te doen. Er bestaan al databanken grondstoffen en materialen aangeboden worden voor hergebruik, maar het vraagt vaak toch meer zoekwerk. “Maar soms loop je tegen iets aan wat een ander over heeft.”
In de verkoop
De locatie op de noordelijke IJ-oever waar de nieuwbouwwoningen van Hurks, Amvest en De Alliantie komen, kenmerkt zich als een rauw en industrieel gebied. Daar willen de ontwikkelende partijen ook aan vasthouden, volgens Carina Hak. “Het moet niet te gladjes worden. Maar we bieden ook comfort en de architectuur is onderscheidend. ” De koophuizen van Hurks en Amvest op locatie Noorderkaap gaan waarschijnlijk het vierde kwartaal van 2019 in de verkoop. Oplevering staat gepland voor 2022.
