Transparantere hypotheekoffertes die ook beter te vergelijken zijn. Dat is het doel van de nieuwe Europese hypothekenrichtlijn, die sinds 14 juli (2016) geldt. De veranderingen betreffen onder meer de aanvraagprocedure en de boeteberekening.

Doel Europese hypothekenrichtlijn

De Europese hypothekenrichtlijn stelt regels voor het aanbieden van en bemiddelen in woninghypotheken voor consumenten. De bedoeling van de richtlijn is de concurrentie te vergroten en aanbiedingen van partijen uit verschillende EU-landen beter vergelijkbaar te maken. Daarnaast heeft de richtlijn tot doel consumenten in alle lidstaten een hoog en gelijkwaardig niveau van bescherming te bieden.

Belangrijkste veranderingen

De Nederlandse wet- en regelgeving bíedt consumenten al een hoog niveau van bescherming. De wijzigingen zijn voor Nederlandse consumenten dan ook niet heel ingrijpend. De belangrijkste veranderingen hebben betrekking op de informatieverstrekking en op een zorgvuldige behandeling van de consument bij vervroegde aflossing en betalingsproblemen. Ook de aanvraagprocedure wijzigt.

Gestandaardiseerde informatie

Om een goede vergelijking mogelijk te maken, zijn alle aanbieders verplicht u te informeren over uw hypotheek via een standaard informatieblad, het ‘European Standardised Information Sheet’ (ESIS). De vorm en inhoud van dit document zijn exact voorgeschreven. Om aanbiedingen te kunnen vergelijken, is het jaarlijks kostenpercentage (jkp) een belangrijk element. Hierin moeten alle kosten worden opgenomen die noodzakelijk zijn voor het krijgen van de hypotheek. U moet in ieder geval denken aan de volgende kosten:

• rente;
• provisies (Op de Nederlandse markt zal hiervan door het provisieverbod doorgaans geen sprake zijn. Bij aanbieders uit andere lidstaten kan dit wel van belang zijn.);
• eventuele belastingen;
• het afnemen van een verplichte betaalrekening;
• de overlijdensrisicoverzekering voor het deel dat de aanbieder verplicht stelt;
• advieskosten, voor zover u de hypotheek niet kunt krijgen zonder ook advies af te nemen.

Lagere boetes bij vervroegd aflossen, oversluiten of rentemiddeling

Bij de meeste hypotheken mag u elk jaar een deel vervroegd aflossen zonder dat u daarvoor een vergoeding hoeft te betalen (boetevrij aflossen). Als u een groter deel aflost, uw hele hypotheek aflost of oversluit, of als u gebruik maakt van rentemiddeling moet u meestal een boete betalen. Dat blijft zo, maar volgens de nieuwe regels mag de boete alleen de werkelijke kosten voor de geldverstrekker bevatten. Het gaat voortaan dus alleen nog om rente-inkomsten die de bank misloopt. Extra kosten voor bijvoorbeeld gederfde winst mogen niet meer in rekening worden gebracht. Ook nieuw is dat de geldverstrekker u duidelijkheid moet geven over de manier waarop de boete wordt berekend.

Zorgvuldigheid bij betalingsproblemen

Mocht u achterstanden oplopen in de betaling van uw hypotheek, dan is de geldverstrekker verplicht met u een oplossing te zoeken. U moet voldoende tijd en informatie krijgen om de achterstallige betalingen te voldoen. Is een gedwongen verkoop van uw huis echt onvermijdelijk, dan moet de geldverstrekker zich inspannen om een behoorlijke opbrengst te krijgen. Bij een eventuele restschuld treft de geldverstrekker een betalingsregeling met u. De geldverstrekker mag u geen hogere kosten in rekening brengen dan de werkelijk geleden schade. De boeterente voor te late betaling mag niet hoger zijn dan de wettelijke rente. Bij gedwongen verkoop kunnen daar andere kosten bij komen, zoals administratie- en incassokosten.

Bindend aanbod in plaats van offerte

Onder de oude regelgeving brachten geldverstrekkers offertes uit onder voorbehoud. De benodigde documenten om uw kredietwaardigheid aan te tonen, zoals een werkgeversverklaring, konden later worden aangeleverd. Onder de nieuwe regels mag dit niet meer. U moet voortaan eerst alle informatie en bewijsstukken verstrekken die noodzakelijk zijn om uw kredietwaardigheid te kunnen beoordelen. De hypotheekverstrekker geeft aan welke documenten u precies moet aanleveren. Na ontvangst en beoordeling daarvan moet hij u een bindend aanbod doen. Hij verstrekt u op dat moment ook het ESIS, tenzij hij dat al eerder had gedaan en de informatie niet is gewijzigd. U krijgt twee weken bedenktijd. De geldverstrekker kan in deze periode zijn aanbod niet meer intrekken of wijzigen. U beslist in deze twee weken, na eventuele vergelijking met andere aanbiedingen, of u op het aanbod wilt ingaan of niet.

Voorlopige rente-aanbieding

Voorafgaand aan het bindende aanbod staat het de geldverstrekker vrij u van informatie te voorzien. Veel aanbieders doen dit in de vorm van een voorlopig rente-aanbod (ook wel voorbeeldofferte, voorlopige aanbieding of renteverklaring genoemd). De aanbieder kan hierbij het ESIS al verstrekken. U kunt aan de verstrekte informatie geen rechten ontlenen, zo lang het geen bindend aanbod betreft.

Rente vastzetten

Er zijn geldverstrekkers die u de mogelijkheid bieden de rente vast te zetten. Hiervoor moet u binnen de gestelde termijn een verklaring ondertekenen. De acceptatie van uw hypotheekaanvraag staat hier los van. Dat gebeurt pas als u een bindend aanbod krijgt.

Meer informatie:

• De nieuwe Europese regels voor hypotheken hebben ook invloed op de NHG.