De coronacrisis zorgt ervoor dat bouwers af en toe met vertraging kampen. Vertraging kan ook hinder voor de consument betekenen. De oplevering van zijn of haar nieuwbouwhuis kan later dan gepland plaatsvinden. Als het om het dragen van de gevolgen gaat is het geven en nemen. “Bouwers en consumenten moeten er samen uit zien te komen”, zegt Bouwend Nederland over de ontstane situatie. “In redelijkheid en billijkheid”, zegt een advocaat die is gespecialiseerd in vastgoedrecht.
Ontwikkelaars en bouwers zetten in ieder geval alles op alles om de bouw zoveel mogelijk gaande te houden en dat lukt op veel plaatsen wonderwel. De aangepaste werkwijze om werknemers te beschermen tegen het coronavirus en de vertraagde aanlevering of het gebrek aan materialen kunnen echter niet overal zonder gevolgen blijven. “We willen heel graag, maar dan moet wel alles en iedereen meewerken. En dat lukt helaas niet overal”, zegt Sander ter Beek van gebiedsontwikkelaar AM. “Als er op de bouwplaats bijvoorbeeld sprake is van gebrek aan materialen, dan is dat een probleem”, voegt hij toe.
Blij met de voortgang
De verkoopmanager van AM is overigens tevreden over de voortgang bij veel nieuwbouwprojecten en vertelt dat het vooralsnog zo is dat bijna alles draait als voorheen op de bouwplaats. Het lukt ook om in het voortraject online veel te regelen voor de consument. Hij vertelt verder dat kopers van een nieuwbouwhuis bij bouwbedrijf BAM aan het begin van de coronacrisis een taart kwamen brengen naar de bouwplaats omdat bouwvakkers – ondanks de onzekere situatie – bleven (en blijven) doorwerken. “Daar hebben deze kopers echt waardering voor.”
Niemand heeft voorzien hoe verstrekkend de gevolgen zouden kunnen zijn van het coronavirus, meent advocaat Frans Clifford van VanGoud Advocaten, een kantoor dat is gespecialiseerd in vastgoedrecht. Als het om kopers van een nieuwbouwhuis gaat is het volgens de advocaat belangrijk dat bouwers en ontwikkelaars duidelijk moeten zijn naar de consument: of het nu gaat over de verwachte vertraging, de mogelijke oplossingen en de financiële gevolgen.
Geen excuus
Het is volgens de advocaat belangrijk om te bepalen op welk moment er problemen zijn ontstaan die voor vertraging in de bouw zorgden. “Dus is de vertraging terecht toe te wijzen aan corona of niet? Misschien was er al sprake van vertraging nog voordat de coronacrisis een feit was.” Hij kan geen algemene uitspraak doen over hoe de gevolgen van bouwvertraging als gevolg van corona voor de consument kunnen uitpakken. Dat is volgens Frans Clifford maatwerk. Iedere situatie is anders. Voor partijen die op dit moment koop-aannemingscontracten aangaan heeft hij wel een belangrijk advies. “Het is naar mijn idee wel belangrijk dat betrokken partijen duidelijkheid scheppen hoe ze hiermee om willen gaan, zodat er achteraf niet veel discussie kan ontstaan.”
Belangenorganisatie kopers (nieuwbouw-)huis
De Vereniging Eigen Huis, belangenorganisatie voor kopers van een huis (zowel bestaande bouw als nieuwbouw) schreef onlangs dat de coronacrisis geen vrijbrief voor hogere nieuwbouwkosten en langere bouwtijden mag zijn. Volgens het bericht verlangen sommige aannemers van kopers van een nieuwbouwhuis dat zij bij het tekenen van het koopcontract al akkoord gaan met mogelijk hogere nieuwbouwkosten en een overschrijding van de bouwtijd. Of er daadwerkelijk sprake is van overmacht hangt volgens de belangenvereniging af van de omstandigheden.
Werkbare dagen
In elk koop/aanneemovereenkomst die de koper en de aannemer/ontwikkelaar tekenen staat een passage opgenomen over het aantal werkbare dagen. Het is sowieso belangrijk om als koper daar altijd goed naar te kijken, want dat bepaalt mede hoe lang het kan duren voordat de woning wordt opgeleverd. Vaak zal de bouw van een groot appartementencomplex meer werkbare dagen vergen dan een rijtjeswoning. Met name de weersomstandigheden in de winter kunnen maken dat niet alle dagen gewerkt kan worden. Dat zou ook voor vertraging door het coronavirus kunnen gelden. Let dus goed op of daar iets over in de overeenkomst staat en stel daar zo nodig vragen over aan de aannemer of ontwikkelaar.
Kort geding heeft geen zin
Het eerste advies richting de consument is om vooral het nieuwbouwcontract goed te lezen. Het is immers niet fijn om pas achteraf tot de ontdekking te komen dat er een clausule in verband met corona in is opgenomen. Dan weet de koper in zekere zin waar hij of zij aan toe is. De koper weet dan ook waar de pijn komt te liggen mocht er sprake zijn van vertraging tijdens het bouwproces. De advocaat zegt dat het in beginsel weinig zin heeft om een kort geding aan te spannen als een consument te maken heeft met bouwvertraging in de hoop alsnog de vaart erin te krijgen tijdens de bouw. De ontwikkelaar/aannemer heeft er normaal gesproken namelijk ook belang bij dat het project tijdig aan de consument wordt opgeleverd en zal er alles aan doen om de afspraken na te komen.
NEPROM
De vereniging van projectontwikkelaars NEPROM zegt in een reactie dat bij nieuwe koopcontracten evenwichtig moet worden omgegaan met de belangen van de consument en met die van de aannemer. Het is niet gewenst dat alle risico’s van mogelijke vertragingen en hogere kosten als gevolg van het coronavirus bij de koper neer worden gelegd. Aan de andere kant kan de koper de bouwer ook niet aan het onmogelijke houden. “In algemene zin moeten ze proberen in goed overleg samen naar redelijke oplossingen te zoeken. DE NEPROM is er geen voorstander van en we denken ook niet dat het nodig is, maar als toch een clausule over mogelijke problemen door het coronavirus in het koopcontract wordt opgenomen, dan is het belangrijk dat de koper vooraf zich er goed van vergewist wat daar precies instaat.”
