Aardgasloos wonen heeft de toekomst en de HR-ketel verdwijnt stapsgewijs uit ons nieuwbouwhuis. Dit is beter voor het milieu. Ook is onze gasvoorraad eindig. Het is kortom logisch dat we de overstap maken naar een meer duurzame energievoorziening. Maar gaat het wel snel genoeg? Critici vinden dat de overgangssituatie te lang duurt. Waarom zijn er nog altijd nieuwbouwhuizen mét een gasaansluiting en gaan we niet nu al over op bijvoorbeeld all-electric of een warmtepomp?
In het regeerakkoord staat dat vrijwel alle nieuwbouwhuizen vanaf circa 2021 niet meer op het aardgasnet worden aangesloten. Over ongeveer drie jaar geven gemeenten alleen nog een vergunning af voor een nieuwbouwproject als bij de energievoorziening wordt gekozen voor een meer duurzame variant. Maar het kan vervolgens nog even duren voordat die woning er daadwerkelijk staat. Het is met andere woorden mogelijk dat een nieuwbouwhuis dat binnenkort nog gebouwd wordt gewoon een gasaansluiting krijgt. De plannen voor dit project dateren van een aantal jaren geleden en de vergunning is ook al een tijd geleden afgegeven.
Verwachtingen managen
“De bouw van een woonwijk duurt jaren”, vertelt Claudia Bouwens, programmabegeleider energie en duurzaamheid bij de NEPROM, branchevereniging voor projectontwikkelaars en beleggers. Ze kent de geluiden van consumenten die vinden dat een gasaansluiting nu al achterwege moet blijven. “Het is belangrijk om de verwachtingen van consumenten goed te managen.”
Tender voor all-electric
Het besluit over de infrastructuur rond een nieuwbouwhuis neemt de netwerkbeheerder, de leverancier van de energie, samen met de gemeente. “De beslissing welke infrastructuur er komt, daar heeft een ontwikkelaar geen zeggenschap over.” Uiteraard is een ontwikkelaar vrij om mee te dingen naar een opdracht en in de tender op te nemen dat het project all-electric moet worden. Maar dat heeft dan ook meteen gevolgen voor de kosten van de woning. Een warmtepomp is een stuk duurder dan een HR-ketel.
Hoognodig op cursus
Meerdere generaties hebben warm water afgetapt en de verwarming laten draaien op een gasketel. De vertrouwde HR-ketel heeft jaren dienst gedaan en is in die tijd doorontwikkeld tot een goedkope, robuuste oplossing. Een apparaat dat relatief weinig ruimte inneemt. De nieuwe apparatuur zoals de warmtepomp is in Nederland nog duur en onbekend. Claudia Bouwens: “Er zijn maar weinig installateurs die ervaring hebben met warmtepompen. Die moeten allemaal hoognodig op cursus.”
Bodem of buitenlucht als bron
Er zijn verschillende typen warmtepompen. Vaak wordt gekozen voor pompen die de bodem of de buitenlucht als bron gebruiken. Er zitten ook neveneffecten aan het gebruik van een pomp. Een onderdeel van de luchtwarmtepomp staat bijvoorbeeld in de tuin. “De buren kunnen dan last hebben van het geluid”, zegt Claudia Bouwens. Ook neemt de nieuwe apparatuur veel meer ruimte in beslag. Als u bijvoorbeeld kiest voor een waterpomp dan heeft u geen geiser meer, maar een boiler met voorraadvat.
Niet onoverkomelijk
Op de site installatieprofs.nl zei John Braakman, directeur van ZON (een bedrijf dat zich bezighoudt met duurzame energie) vorige maand over de transitie van de HR-ketel naar de meer duurzame apparatuur zoals de warmtepomp: “25 jaar geleden kregen we de HR-ketel. Ze werkten niet naar behoren; veel installateurs en gebruikers vonden het maar niks. Nu hebben we allemaal een HR-ketel. Ik voorspel dat het met de warmtepomp precies hetzelfde gaat.”
Wat vindt de consument
Hoe consumenten er in staan varieert. Voor de één gaat het niet snel genoeg – de overstap naar meer duurzame technieken – en voor de ander hoeft het helemaal niet. In dat laatste geval heeft dit vaak te maken met de extra investering die het vergt. Duurzame technieken zoals een warmtepomp maken een nieuwbouwhuis duurder. “De gasprijs zal omhoog moeten om dit te compenseren en de overstap naar duurzame technieken aantrekkelijker te maken.”
Gaswinning in Groningen
De gemiddelde Nederlander heeft volgens Claudia Bouwens wel meer interesse gekregen voor aardgasvrij, vanwege alles wat er speelt rond de gaswinning in Groningen en de aardbevingen in dit gebied. “Dat heeft veel teweeg gebracht.”
Bedenk hoe het over vijftien jaar zal zijn
Consumenten die vinden dat de overstap te langzaam gaat en nu al gebruik willen maken van meer duurzame energie, is het goed om te bedenken wat ze zelf al kunnen doen, volgens Claudia Bouwens. Ze kunnen bijvoorbeeld kiezen om niet langer op gas te koken, maar elektrisch. “Mensen kunnen dan naast hun cv-ketel een hybride warmtepomp laten plaatsen. Daar moet dan wel voldoende ruimte voor zijn.”
Op weg naar energieneutraal
Claudia Bouwens vindt dat ontwikkelaars en bouwers de overgangsperiode – dus de overstap van gas naar meer duurzame energie-installaties – niet extreem lang mogen laten duren. “Het is van de gekke dat we nu nog woningen bouwen met een energieprestatie van 0,8 of 0,6, terwijl 0,4 nu de eis is.” Het doel is dat alle Nederlandse woningen in 2050 helemaal energieneutraal zijn. Dus dat huishoudens evenveel duurzame energie opwekken als ze gebruiken. De warmtepomp kan een belangrijke bijdrage leveren om die doelstelling te halen.
