Waar of niet? Afzuigkap met buitenafvoer geeft lek

Zonnepanelen werken alleen als de zon schijnt. Het raam mag niet open bij balansventilatie. En isolatie van spouwmuren leidt tot vochtproblemen. Over energiezuinig wonen wordt van alles beweerd. Maar wat is waar? In de rubriek ‘Waar of niet?’ scheiden we feiten van fabels. Deze keer buigen we ons over de afzuigkap.

De bewering:

”Een afzuigkap met een afvoer direct naar buiten verstoort de luchtdichtheid van de woning.”

De aanleiding:

In alle energieneutrale of nul-op-de-meter nieuwbouwwoningen is veel aandacht voor de luchtdichtheid van de woning. Hoe combineer je dat met de kookafzuiging? Veel bewoners die een afzuigkap met afvoer direct naar buiten willen laten aanbrengen, krijgen van hun bouwer te horen dat dit geen goed idee is. We vroegen een aantal experts wat zij ervan vinden: Willem Bastein (Klimaatgarant), Piet Jacobs (TNO), Nico Blaauw (Trebbe), Dick van Ginkel (Van Wijnen), Harm Valk (Nieman Raadgevend Ingenieurs).

Waar of niet?

De meningen zijn verdeeld, omdat de afvoer door de gevel in de praktijk een lek geeft, maar het in de meting niet meetelt. Dit komt omdat de afvoer dan afgeplakt mag worden. De discussie geeft aan dat er behoefte is aan betere terugslagkleppen om het gat te dichten. Daarnaast heeft een afzuigkap die ààn staat (met afvoer direct naar buiten) toevoerlucht nodig. Anders kan de kap niet afzuigen. In luchtdichte woningen moet je daarom altijd een keukenraampje open zetten als je de afzuigkap aan hebt staan. Er is eigenlijk een innovatie nodig van een afzuigkap die zowel lucht afzuigt als toevoert. Hieronder in kort bestek de mening van vijf specialisten.

De mening van Klimaatgarant

Willem Bastein van adviesbureau Klimaatgarant is het eens met de stelling. “Elke doorboring van de gevel is een risico op luchtlekken. Met de juiste voorzorgsmaatregelen is het mogelijk om doorvoeren voor bijvoorbeeld riool en ventilatie en ramen en deuren tijdens de bouw behoorlijk dicht te krijgen. Aandacht voor de juiste producten én de juiste wijze van aanbrengen is dan wel van belang. Maar bij de doorvoer voor de afzuigkap is het veel lastiger. Immers, die doorvoer wordt hooguit gedicht door een kunststof klepje met een veer. De kierdichting daarvan is aanzienlijk minder goed dan die van een dakdoorvoer voor ventilatie. Bovendien zien we dat de doorvoer voor de afzuigkap vaak na oplevering gemaakt wordt. Dan is er geen toezicht vanuit de bouwer en geen controle. De afzuigkap zelf wordt dan mede bepalend voor de luchtdichtheid.”

“Naast het probleem van de luchtdichtheid ontstaat er in vrijwel alle gevallen ook een stevig koudelek door de onderbreking van de isolatie. Het kanaal in de keuken is een rechtstreekse ongeïsoleerde verbinding naar buiten en je mag verwachten dat er bij dat kanaal warmteverlies en condensvorming optreedt. Bij elkaar is het voor ons reden om bij nieuwbouw te adviseren een recirculatiekap, een afzuigkap met een actief filter, toe te passen.”

De mening van TNO

Piet Jacobs van onderzoeksbureau TNO is het oneens met de stelling: “Tijdens een luchtdichtheidsmeting wordt de afvoer van de afzuigkap afgeplakt. En tijdens bewoning verandert de luchtdichtheid nauwelijks bij gebruik van een terugslagklep in de afvoer. Wel kan er tijdens gebruik van de afzuigkap in een luchtdichte woning onderdruk ontstaan als er onvoldoende luchttoevoer is. Zet daarom toevoerroosters altijd open en open tijdens het koken het keukenraam. Het koudelek van de afvoeropening is beperkt ten opzichte van andere warmtelekken in de woning en weegt ruimschoots op tegen een veel betere luchtkwaliteit (door de afvoer direct naar buiten).”

De mening van Trebbe

Nico Blaauw van bouwbedrijf Trebbe is het niet eens, maar ook niet oneens: “We hebben vanwege ‘het gat in de gevel’, dat vaak alleen met een terugslagklep gedicht wordt, een geveldoorvoer voor een wasemkap proberen te vermijden. Ook met die terugslagklep, die maar één kant op werkt, krijg je problemen met tocht (bijvoorbeeld als de wind op de andere gevel staat). Op een gegeven moment hebben wij een geveldoorvoer gevonden, die elektronisch alleen open gaat als de wasemkap aan staat. Helaas werkt dit maar bij enkele wasemkappen. Nu zijn we bezig met een ander type, die met alle wasemkappen werkt en ook isoleert. Ik hoop dat we deze binnenkort kunnen testen in de praktijk.”

De mening van Van Wijnen

Dick van Ginkel van bouwbedrijf Van Wijnen is het niet eens en niet oneens met de stelling: “De argumenten die ik wil meegeven. Voor nieuwbouw wordt veel gekozen voor recirculatiekappen als alternatief als een afzuigsysteem met afvoer naar buiten niet mogelijk is. Ook gezien de discussie over luchtdichtheid. Hier kun je wat van vinden, bij de meting wordt dit gat in de gevel niet meegenomen, maar in de praktijk is het anders: er zit geen terugslagklep in de wasemkap, of de afdichting van het kanaal laat te wensen over. En als er prestatiegaranties worden gegeven dan wil je eigenlijk geen luchtlekken..”

“Een blinde vlek is de aankoop van de keuken. Daarbij wordt voornamelijk gestuurd op aanschaf, en niet gekeken naar luchtkwaliteit, onderhoud en dergelijke. Als bouwsector zouden wij ook een aantal doorgerekende en geteste oplossingen op de plank moeten hebben liggen.”

De mening van Nieman RI

Harm Valk van onderzoeksbureau Nieman RI is het oneens met de stelling: “Luchtdichtheid en kookafzuiging zijn twee verschillende zaken, die echter wel een relatie met elkaar hebben. Bij het beoordelen van de luchtdichtheid is de afzuigkap vaak nog niet aanwezig; als de doorvoer er dan al is (wordt vaak ook later geboord) is dat met afplakken goed op te lossen. Maar in de praktijk is de doorvoer er wel, met inderdaad het risico op tocht en condens. Of dat een probleem vormt, hangt af van de verdere bouwkundige detaillering en de kwaliteit van de afsluitklep. Bovendien hangt het af van het ventilatiesysteem: bij een systeem met natuurlijke toevoer gaat het kanaal van de kap, als deze uit staat, ‘concurreren’ met de gevelroosters, en is dus de kans op tocht groter.”

“Een recirculatiekap dan maar? Tsja, dat lijkt inderdaad technisch de voor de hand liggende keuze, maar ik ben niet onder de indruk van de kwaliteit van de filtering bij veel typen. Bovendien hou je dan het vocht (en alles wat verder niet door het filter wordt weggevangen, zoals fijnstof) binnenshuis. We zijn dus op zoek naar twee innovaties: een specifieke toevoeropening met een echt goed geïsoleerde (terugslag)klep, die in gesloten stand goed dicht is en schakelt met de afzuigkap; en een buis-in-buis kanaal met alle toebehoren, waarmee de afzuigkap (toevoer en afvoer van lucht) zichzelf in balans kan houden. Buitenlucht warmt vast iets op en van verdere tochthinder en koudeval zal weinig sprake zijn, zeker als je de warmteontwikkeling bij gebruik (koken!) in ogenschouw neemt.”

Meer informatie: