Zeer energiezuinige nieuwbouwhuizen zijn goed geïsoleerd en luchtdicht. Dat betekent een lage energierekening en comfort (geen tocht bijvoorbeeld). Punt is echter dat niet iedereen blij is met de kookafzuiging in deze woningen. Het kan zijn dat kookluchtjes blijven hangen en dat er fijnstof achterblijft na het bakken, braden of grillen. Binnen enkele jaren maakt één op de tien bewoners van een zeer energiezuinig en goed geïsoleerd huis een aparte afvoer door de buitengevel voor kookafzuiging. Grote kans dat dit ten koste gaat van de energiezuinigheid. In de factsheet ‘Betere kookafzuiging in nieuwbouwwoningen’ van het overlegorgaan Lente-akkoord staan tips over technieken waarbij gezondheid, comfort en een hoge energieprestatie kunnen samengaan.
Voor kookafzuiging is opnieuw aandacht nodig, benadrukt Claudia Bouwens, programmaleider Lente-akkoord Zeer Energiezuinige Nieuwbouw. De brochure over kookafzuiging moet bouwers en andere professionals die zich met keukens bezighouden – en natuurlijk ook consumenten – helpen bij het maken van de juiste keuzes als het gaat om kookafzuiging. Fijnstof, geur, vocht zijn de dingen waar u als bewoner last van kunt hebben net als het geluid van de kookafzuiging. Soms zetten bewoners de kookafzuiging in een lage stand als deze veel geluid maakt. Het gehele systeem moet daarom zo stil mogelijk zijn.
De drie keuzeprincipes voor kookafzuiging
- Directe luchtafvoer naar buiten
- Kookafzuiging via het ventilatiesysteem
- Kooklucht reinigen en recirculeren
Principe 1: kookafzuiging met directe luchtafvoer naar buiten
Een afzuigkap met een directe afvoer naar buiten voert kooklucht effectief af. Dat kan volgens de flyer rechtstreeks door de gevel, via het dak en met een doorvoer via de (kruip)kelder van een woning. Belangrijk punt is wel dat er aandacht is voor de toevoer van verse lucht. Via doorvoeren in de gevel gaat echter ook warmte verloren. Opties om warmteverlies te beperken zijn isolatie en automatische afsluiting van de doorvoer als de afzuigkap niet in gebruik is.
Aparte toevoervoorziening
Als een afzuigkap 300 m3 lucht per uur afvoert, moet er eenzelfde hoeveelheid lucht worden toegevoerd. Vaak is daarvoor een aparte voorziening nodig. Het is belangrijk om daar al in het ontwerpstadium van de woning op te letten. Soms is het realiseren van voldoende luchttoevoer zelfs een grotere uitdaging dan het realiseren van een goede luchtafvoer. Dit is op te lossen door een set goede geveldoorvoeren voor de afvoer van kooklucht en de aanvoer van verse lucht te (laten) plaatsen.
Principe 2: kooklucht via het ventilatiesysteem afvoeren
Het is ook mogelijk om kooklucht af te voeren via het ventilatiesysteem in uw (nieuwbouw-) woning. Balansventilatie – waarbij de ventilatie en kookafzuiging zijn geïntegreerd in één systeem in combinatie met een warmteterugwin-unit (wtw) geven een goed resultaat. Ook wat betreft energiezuinigheid. Volgens Claudia Bouwens is het belangrijk om ook in dit geval de afzuigkap recht boven het fornuis te plaatsen.
Voor een optimaal effect op de luchtkwaliteit zou ze kiezen voor een motorloze afzuigkap met apart kanaal naar de wtw-unit en een ventilatieregeling met kookstand. “En een capaciteit van 300 m3 per uur. Dit is niet verplicht, maar wel prettig en gezond.” Volgens de programmaleider van het Lente-akkoord Zeer Energiezuinige Nieuwbouw staat in het Bouwbesluit geen eis voor de capaciteit van een afzuigkap. Maar om fijnstof en kookgeur te voorkomen heeft TNO onderzocht dat tijdens het koken een ondergrens van 300 m3 afzuiging goed zou zijn.
- Door een motorloze afzuigkap met het afzuigpunt in de keuken te verbinden gaat de effectiviteit omhoog. Het is belangrijk om tijdens het koken de ventilatie op de hoogste stand te zetten.
- In een geïntegreerd systeem voor ventilatie en kookafzuiging is de afzuigkap via een apart kanaal verbonden met de ventilatie-unit. Dit betekent gebruiksgemak voor de consument: het regelen van de ventilatie en de afzuigkap zijn gekoppeld.
- Het is mogelijk om de warmte uit de kooklucht via de wtw-unit terug te winnen.
- Een bijkomend voordeel is de praktisch geluidloze werking van de afzuigkap.
- Voorkom verontreiniging in het ventilatiesysteem! Het is een voorwaarde voor kookafzuiging via het ventilatiesysteem dat de verontreiniging in de afzuigkap wordt opgevangen en niet in het ventilatiekanaal terechtkomt.
- Gebruik een vetfilter van hoge kwaliteit zorg voor onderhoud. Reinig de vetfilters in de vaatwasmachine en wees op de hoogte wanneer filteronderhoud nodig is.
Principe 3: kookafzuiging met recirculatie
Claudia Bouwens vindt, als de voorgaande mogelijkheden niet kunnen, kookafzuiging met recirculatie ook een optie mits er niet alleen een geurfilter, maar ook een fijnstoffilter is geplaatst in het systeem voor een goede luchtkwaliteit. Kookafzuiging met recirculatie wil zeggen dat de kooklucht wordt afgezogen, gereinigd en weer teruggebracht in de keuken. Er zijn dan geen gevelopeningen nodig voor afvoer van kooklucht en toevoer van verse lucht. Dit komt de energiezuinigheid ten goede. Claudia Bouwens: “Recirculatie wordt nu in nieuwbouw het meest toegepast, maar daar zien we achteraf één op de tien woningen alsnog een andere oplossing kiezen.”
- Bij nieuwbouwappartementen is recirculatie een oplossing omdat een directe geveldoorvoer vaak niet mogelijk is. Ook als je een kookeiland wil, geeft recirculatie een oplossing met vrije indeling van je keuken.
- Belangrijke randvoorwaarde om dit systeem effectief te laten zijn, is de discipline van bewoners om de filters (met regelmaat) schoon te maken. Ook de kwaliteit van de filters speelt een belangrijke rol als het gaat om effectiviteit.
- Plaats niet slechts een geurfilter, maar ook een fijnstoffilter om de luchtkwaliteit zo optimaal mogelijk te laten zijn.
Kookeiland populair
Veel kopers van een nieuwbouwhuis kiezen voor een kookeiland, maar daar zitten wel wat nadelen aan vast als het gaat om de kookafzuiging. “Maak van een kookeiland een schiereiland door een deel tegen de buitenmuur te laten plaatsen”, zegt Claudia Bouwens. “Een eiland waar je omheen kan lopen is lastig voor de leidingen van de afzuiging. En als een kookplaat tegen de muur is geplaatst heb je betere afzuiging omdat de wand het afschermt.”
- Wanneer een afzuigkap vrij in de ruimte boven een kookeiland hangt, is een hogere capaciteit nodig om hetzelfde effect te bereiken.
Nog wat consumententips:
- Een afzuigkap werkt het best als deze minstens even groot is als de kookplaat en tegen een achterwand, tussen keukenkastjes hangt
- Wanneer een afzuigkap vrij in de ruimte boven een kookeiland hangt, is een hogere capaciteit nodig om hetzelfde effect te bereiken
- Bewoners wordt vaak geadviseerd om na het koken de afzuigkap nog 20 minuten aan te laten staan. Een langere nalooptijd is niet nodig als de kookafzuiging 300m3 is (dan worden geurtjes en verontreinigingen meteen afgevoerd en blijft er geen kooklucht hangen zodra u stopt met koken)
Dit artikel kwam tot stand door gebruik te maken van de factsheet Betere kookafzuiging in nieuwbouwhuizen en een toelichting op de flyer door Claudia Bouwens.
